Transformatie sociaal domein
In hoofdstuk 2 is de transformatie van het sociaal domein inhoudelijk besproken. Voor de financiële uitwerking wordt een aantal van de genoemde maatregelen verantwoord via dit programma: versterken toegang en (proces)regie (nr. 1), laagdrempelige ontmoeting in plaats van dagbesteding (nr. 3), extramuralisering beschermd wonen (nr. 5), terugbrengen thuisondersteuning (nr. 6), minder jeugdhulp via huisarts door inzet SOH-er en samenwerking onderwijs (nr. 7), regie op verwijzingen door medisch specialisten  (nr. 8), ambulante begeleiding als voorziening in plaats van maatwerk (nr. 9), terugdringen oneigenlijk gebruik (nr. 10), terugbrengen overhead Werkkracht (nr. 11), hervormen regelingen inkomensondersteunende maatregelen (nr. 12), meer aandacht voor betaald werk en participatie bij ondersteuning (nr. 13), efficiënter regelen van vervoer (nr. 16), leerlingenvervoer herzien (nr. 17).

De verdeling is gebaseerd op het financieel zwaartepunt van de maatregelen. Bij de uitvoering kan er sprake zijn van een verschuiving tussen programma 2 en 3. Op basis van nadere uitwerking wordt dit bij de programmabegroting verwerkt.

Volwasseneneducatie
Bij de aanbieding van de formele taaltrajecten 2018 was het budgettaire kader al ontoereikend. Door extra financiële middelen uit het participatiebudget en WMO en door een deel van de kosten toe te rekenen aan 2019 konden wachtlijsten worden voorkomen en was er sprake van budgettair neutrale uitvoering van de activiteiten. Door de aanvullende bekostiging uit de algemene middelen ontstaat ook in de latere jaren geen wachtlijst.

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg
De Wet Verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) gaat in op 1 januari 2020. Deze wet regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg in de GGZ. De uitvoering van de wet vindt plaats in een keten met samenwerkingspartners. Een belangrijke verandering is dat verplichte zorg straks ook buiten een GGZ-instelling opgelegd kan worden. Gemeenten krijgen naast de reeds bestaande taak om in crisissituaties te komen tot een verplichte opname ook een nieuwe taak. Zij worden (wettelijk) verantwoordelijk om een toegang te regelen voor de verplichte GGZ. Dat heeft consequenties voor de organisaties.

Een veelheid aan zaken moet hiervoor geregeld, uitgewerkt en begroot worden. Daarnaast moet duidelijk worden hoeveel geld het rijk beschikbaar zal stellen voor de opzet en implementatie van de toegang. Voor nu rekenen we met een budget van twee keer € 0,3 miljoen. Later (bij de programmabegroting) komen we terug met een concrete begroting.

Inkomensondersteunende maatregelen
In 2019 wordt een tekort voorzien van € 0,3 miljoen. Hier liggen meerdere oorzaken aan ten grondslag. De vestiging van extra statushouders in Ede zorgt voor extra kosten voor woninginrichting, eerste huur en waarborg, en deelname aan collectieve zorgverzekering. Verder prognosticeren we, ondanks een verwachte stabilisatie in 2019 ten opzichte van 2018, een tekort op de kosten voor bewindvoering. We zien ook dat de uitgaven op de individuele inkomenstoeslag zijn toegenomen ten opzichte van het begrote bedrag. Dit vindt zijn oorzaak in landelijk beleid, namelijk het feit dat inwoners langer gebruik moeten maken van de bijstand.

De toename van het tekort in de loop der jaren ligt niet aan de kostenontwikkeling maar aan het wegvallen van dekkingsmiddelen. Successievelijk vallen incidentele budgetten beschikbaar gesteld bij de Programmabegroting 2019-2022 weg, en extra budget vanuit de algemene uitkering uit het gemeentefonds (taakmutaties Schulden en Armoede).

Ten tijde van het opstellen van de perspectiefnota loopt er een onderzoek naar de effecten van alle inkomensondersteunende regelingen en naar mogelijke efficiencyslagen die hierin zijn te realiseren.

Tekort leerlingenvervoer
Hogere kosten als gevolg van de laatste aanbesteding (solidariteitsafspraken, keuze voor regiecentrale) en hogere kosten van het versterkte beheerbureau van de Valleihopper leiden er toe dat er zich in 2019 een tekort voordoet. Op korte termijn is weinig bijsturing mogelijk. De verordening biedt daar geen ruimte voor. Voor de langere termijn verwachten we middels ombuigingen, aanpassing van de verordening en de nieuwe aanbesteding in 2020 al een groot deel van het nadeel weggewerkt te hebben.

Tekort vraagafhankelijk vervoer Wmo
Hogere kosten van het beheerbureau van de Valleihopper door onder meer een toegenomen takenpakket en een toename in het aantal vervoersbewegingen hebben er voornamelijk toe geleid dat er zich in 2019 een tekort voordoet. De verwachting is dat de kosten als gevolg van de nieuwe aanbesteding lager uit gaan vallen. Op basis van het aanbestedingsresultaat kan in de tweede helft van het jaar een doorrekening worden gemaakt.

Ontwikkelingen en risico's die niet in een geldvraag zijn opgenomen
Hulpmiddelen
De kosten voor de hulpmiddelen van zowel rolstoelen als vervoer (scootmobielen etc.) zijn in 2018 hoger uitgevallen. We zien de stijging vooral bij de persoonsgebonden budgetten (PGB). De cliënt kiest steeds vaker voor een PGB, terwijl een verstrekking in Zorg in Natura ook passend zou zijn. We steken in om in die gevallen het PGB te gaan weigeren. Niet uitgesloten wordt dat dit mogelijk tot een proefproces gaat leiden. De kostenstijging betreft niet alleen een effect van langer thuis wonen van zowel Wmo- als Wlz- cliënten, maar ook de verstrekking van enkele specifieker benodigde hulpmiddelen in het duurdere segment. Het is nog onduidelijk wat het effect in 2019 wordt. Wij blijven dit monitoren.

Begeleiding en dagbesteding Wmo
In 2018 is, binnen de jeugdbudgetten, circa € 0,3 miljoen besteed aan ambulante begeleiding van statushouders die na hun 18 ^de verjaardag nog individuele begeleiding nodig hadden. Hiervoor was incidenteel budget beschikbaar. Vanaf 2019 komen deze kosten ten laste van de Wmo. Dekking hiervoor is niet aanwezig. De kosten bestaan naast maatwerkvoorzieningen tevens uit extra uitvoeringskosten. Op dit moment is nog onvoldoende duidelijk wat de omvang van deze kosten is.

BTW Werkkracht
De kostprijsverhogende btw voor 2019 past nog binnen de budgetten die in 2019 ter beschikking staan. Het fenomeen van de kostprijsverhogende btw heeft een structureel karakter, maar het bedrag dat hiermee gemoeid gaat fluctueert jaarlijks. We verwachten dat we de kostprijsverhogende btw ook de komende jaren binnen de huidige (meerjarige)budgetten kunnen opvangen, maar harde garanties daarvoor zijn niet te geven.

Voedselbank
Het bestuur van de voedselbank Ede heeft de gemeente Ede gevraagd om een financiële bijdrage omdat zij de huidige huisvestingskosten niet meer kan opbrengen. Momenteel vindt bestuurlijk overleg plaats waarbij alternatieve huisvestingslocaties worden onderzocht. Het is nog niet exact duidelijk is hoe de oplossing voor de Voedselbank er uit  komt te zien.